Kompozytora, pianistę i pedagoga Karola Rathausa (1895-1954), Polaka o żydowskich korzeniach, powszechnie uważa się za pierwszego twórcę muzyki filmowej w Niemczech. Od 1938 roku zamieszkały w USA artysta, skomponował wiele utworów instrumentalnych, stylistycznie nawiązujących do twórczości Richarda Straussa, Gustawa Mahlera czy Igora Strawińskiego.
W ostatnim czasie nagrania utworów Karola Rathausa znalazły się m.in. na płytach prestiżowej wytwórni DUX: "Karol Rathaus - Chamber Music" (2016) nagranej przez Karolinę Piątkowską-Nowicką (skrzypce) i Bogumiłę Weretka-Bajdor (fortepian) oraz "Dedykacja" (2018) duetu Mateusz Strzelecki (skrzypce) i Andrzej Paweł Ślązak (fortepian).
Kolejny album w katalogu DUX wypełniony muzyką tego niezwykłego kompozytora, to płyta szczególna i wyjątkowa.
W 2019 roku znakomita pianistka Aleksandra Hałat zainicjowała projekt, którego celem było premierowe nagranie dzieł archiwalnych oraz prezentacja nieznanych i nie wykonywanych dotąd utworów Karola Rathausa. Efektem jest płyta "Rathaus Piano Trios", zawierająca światowe premiery fonograficzne wykonanych z oryginalnych manuskryptów: Tria op.53 na klarnet, skrzypce i fortepian z 1943 roku oraz Tria Serenade op.69 na skrzypce, wiolonczelę i fortepian z 1953 roku, przechowywanych w archiwum Rathausa w Queens College City University of New York.
Aleksandra Hałat zaprosiła do współpracy klarnecistę Piotra Lato, skrzypka Marcina Hałata i wiolonczelistę Marcina Mączyńskiego, a nagrań dokonano w Państwowym Liceum Muzycznym im. Karola Szymanowskiego w Katowicach (grudzień 2019) oraz w Studiu Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego w Warszawie (lipiec 2020).
Wydana pod patronatem LongPlay płyta "Rathaus Piano Trios" firmowana jest zaakceptowaną przez wnuczkę kompozytora nazwą kwartetu: Karol Rathaus Ensemble.
W ostatnim czasie nagrania utworów Karola Rathausa znalazły się m.in. na płytach prestiżowej wytwórni DUX: "Karol Rathaus - Chamber Music" (2016) nagranej przez Karolinę Piątkowską-Nowicką (skrzypce) i Bogumiłę Weretka-Bajdor (fortepian) oraz "Dedykacja" (2018) duetu Mateusz Strzelecki (skrzypce) i Andrzej Paweł Ślązak (fortepian).
Kolejny album w katalogu DUX wypełniony muzyką tego niezwykłego kompozytora, to płyta szczególna i wyjątkowa.
W 2019 roku znakomita pianistka Aleksandra Hałat zainicjowała projekt, którego celem było premierowe nagranie dzieł archiwalnych oraz prezentacja nieznanych i nie wykonywanych dotąd utworów Karola Rathausa. Efektem jest płyta "Rathaus Piano Trios", zawierająca światowe premiery fonograficzne wykonanych z oryginalnych manuskryptów: Tria op.53 na klarnet, skrzypce i fortepian z 1943 roku oraz Tria Serenade op.69 na skrzypce, wiolonczelę i fortepian z 1953 roku, przechowywanych w archiwum Rathausa w Queens College City University of New York.
Aleksandra Hałat zaprosiła do współpracy klarnecistę Piotra Lato, skrzypka Marcina Hałata i wiolonczelistę Marcina Mączyńskiego, a nagrań dokonano w Państwowym Liceum Muzycznym im. Karola Szymanowskiego w Katowicach (grudzień 2019) oraz w Studiu Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego w Warszawie (lipiec 2020).
Wydana pod patronatem LongPlay płyta "Rathaus Piano Trios" firmowana jest zaakceptowaną przez wnuczkę kompozytora nazwą kwartetu: Karol Rathaus Ensemble.
Tak o przedsięwzięciu mówi jego inicjatorka i pomysłodawczyni Aleksandra Hałat:
"Odczytywanie rękopisu to mówiąc metaforycznie dotykanie rzeczywistości samego kompozytora, jego myśli, emocji oraz zdarzeń ze świata, który go otaczał oraz świata, za którym tęsknił, jednak możliwym do odtworzenia dzięki interpretacjom zapomnianych dzieł. Myśl przewodnia, która przyświecała całemu procesowi przebywania z triami fortepianowymi Karola Rathausa, poczynając od odczytania manuskryptów po nagranie kompozycji, to przede wszystkim chęć dotarcia do zamysłu kompozytora oraz odczytania jego intencji. Przyświecającą nam nadrzędną ideą było ukazanie słuchaczowi charakterystycznego języka twórcy oraz stworzenie indywidualnej kreacji artystycznej na płaszczyźnie tria fortepianowego. Intymne spotkanie z najwyższej klasy sztuką kompozytorską Karola Rathausa pozwoliło nam - wykonawcom, na dostrzeżenie Jego samego - genialnego, zapomnianego artysty-emigranta, w którego twórczości splatają się elementy polskie, europejskie oraz amerykańskie".
Premiera 21 stycznia 2021.
Robert Ratajczak
_______________________________________________
Karol Rathaus Ensemble: Rathaus Piano Trios
CD, DUX 1712
program:
Trio Serenade for violin, cello and piano, Op.69 :
CD, DUX 1712
program:
Trio Serenade for violin, cello and piano, Op.69 :
1. Allegretto marcato
2. Scherzando
3. Andantino con espressione
4. Andante – Allegro
2. Scherzando
3. Andantino con espressione
4. Andante – Allegro
Trio for clarinet, violin and piano Op.53 :
5. Tranquillo – piu mosso
6. Allegro
7. Epilogue. Molto con espressione e rubato
6. Allegro
7. Epilogue. Molto con espressione e rubato
wykonawcy:
Piotr Lato - klarnet
Aleksandra Hałat -fortepian
Marcin Hałat - skrzypce
Marcin Mączyński - wiolonczela
_______________________________________________
materiały prasowe:
Geniusz Rathausa odkryty na nowo. Światowa premiera fonograficzna w wytwórni DUX.
21 stycznia 2021 roku do katalogu wytwórni DUX trafił album wyjątkowy z wielu powodów. To pierwsza rejestracja dwóch utworów kameralnych Karola Rathausa. Utworów bardzo rzadko granych, które dodatkowo prawie na pewno nie zabrzmiały dotąd w Ojczyźnie kompozytora.
Niniejszy album to światowa premiera fonograficzna dwóch utworów kameralnych Karola Rathausa: Tria op.53 z 1944 r. i Tria Serenade op.69 z 1953 roku. Od czasu ich prawykonań w Nowym Jorku w 1944 i 1954 roku, utwory te były bardzo rzadko grane (Trio op.53 wykonano w ostatnich latach we Francji i w Niemczech), a prawie na pewno nie zabrzmiały dotąd w Ojczyźnie kompozytora. Muzyka wybitnych polskich kompozytorów emigracyjnych XX wieku jeszcze do niedawna pojawiała się u nas dość rzadko, bowiem komuniści starali się usunąć ze świadomości społecznej dzieła twórców aktywnych po drugiej stronie „żelaznej kurtyny”. Dopiero po 1989 roku, w demokratycznej Polsce, dzięki wspólnemu wysiłkowi muzykologów i wykonawców, zaczęły one stopniowo pojawiać się w życiu koncertowym i być traktowane jako integralna część naszego dorobku kulturalnego. Kompozytorzy żyjący poza granicami Polski, tacy jak Jerzy Fitelberg, Michał Kondracki, Szymon Laks, Roman Maciejewski, Roman Palester, Andrzej Panufnik, Karol Rathaus, Michał Spisak, Antoni Szałowski, Aleksander Tansman, Mieczysław Wajnberg odzyskują współcześnie należną im pozycję. Prawdziwy jednak „powrót emigracji” na ziemię ojczystą ma szansę nastąpić wówczas, gdy ta wartościowa muzyka wejdzie na stałe do repertuaru – podczas koncertów lub właśnie dzięki nagraniom.
Karol Rathaus Ensemble zarejestrowało dla wytwórni DUX dwa utwory kameralne okrzykniętego przez niemiecką krytykę w latach dwudziestych „nadzieją nowej muzyki” kompozytora: Trio op. 53 i Trio Serenade op. 69, powiększając tym samym zbiór nagrań kameralistyki Rathausa o twórczość dla zespołu trzech instrumentów.
Intymne spotkanie z najwyższej klasy sztuką kompozytorską Karola Rathausa pozwoliło nam, wykonawcom, na dostrzeżenie Jego samego – genialnego, zapomnianego artysty – emigranta, w którego twórczości splatają się elementy polskie, europejskie oraz amerykańskie".
Marcin Hałat (skrzypce), Marcin Mączyński (wiolonczela), Piotr Lato (klarnet) i Aleksandra Hałat (fortepian) albumem „Rathaus Piano Trios” przywracają do repertuaru wybitne dzieła kameralne i stwarzają słuchaczom niebywałą możliwość odkrycia muzyki, która przez kilkadziesiąt lat pozostawała w zapomnieniu.
Płyta dostępna w sprzedaży w oficjalnym sklepie DUX od 21 stycznia, a niebawem w fizycznej oraz cyfrowej międzynarodowej dystrybucji.
